شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ عکاسانی که در یک شهر زندگی میکنند، اما کمتر پیش آمده است در رویدادهای هنری کنارهم قرار بگیرند. همین موضوع نیز نمایشگاه عکاسی «در سایه خورشید» را به رویدادی ویژه تبدیل کرده است که میتواند سرآغاز اتفاقات مشترک فرهنگی و هنری میان هنرمندان ایران و افغانستان باشد.
ویژگی دیگر این نمایشگاه پرداختن به موضوع امام رضا (ع) است. در واقع تماشاگران میتوانند از نگاه عکاسان دو ملیت متفاوت، ارادت به بارگاه منور رضوی را تماشا کنند. همچنین، چند اثر هم با محوریت زندگی مهاجران بر دیوار بازار ملل نقش بسته است. در روز افتتاحیه این رویداد که با حضور معاون فرهنگی اداره کل امور اتباع و مهاجران خارجی خراسان رضوی و استقبال نسبی مخاطبان همراه بود، با چهار عکاسی که آثارشان در نمایشگاه «در سایه خورشید» به نمایش درآمده است، گفتگو کردیم که در ادامه پیش روی شماست.
محمدمهدی احمدی، دبیر برگزاری نمایشگاه «در سایه خورشید» که خودش نیز در این رویداد چند اثر دارد، میگوید: هدف ما از برگزاری نمایشگاه «در سایه خورشید» نشان دادن اشتراکات فرهنگی دو ملت و همچنین به تصویرکشیدن عقاید و ارادت خاصی است که مهاجران و ایرانیان به امام رضا (ع) دارند.
ازاین رو، محوریت بیشتر عکسها امام رضا (ع) است و همچنین چند عکسی هم با موضوع زندگی مهاجران افغانستان در معرض دید عموم قرار گرفته است که در مجموع سی قاب میشود. او ادامه میدهد: در حاشیه برگزاری نمایشگاه عکس، هنرمندان رشتههای دیگر هم به هنرنمایی میپردازند. برای مثال، خانم اسما نجفی، هنرمند افغانستانی، به اجرای نقاشی میپردازد و در کنار او سمیع احمدی، خطاط معروف افغانستانی، نیز متن مینویسد و به بازدیدکنندگان هدیه میدهد.
این هنرمند با اشاره به حمایتهای اداره کل امور اتباع و مهاجران خارجی خراسان رضوی از برگزاری این نمایشگاه، یادآور میشود: پیش از این نمایشگاههای عکاسی که برگزار میشد، بعد منفی زندگی مهاجران افغانستانی را به تصویر میکشید، اما ما عکسهایی با دید مثبت را به نمایش گذاشته ایم.
احمدی درباره انتخاب بازار ملل به عنوان مکان برگزاری رویداد «در سایه خورشید» نیز بیان میکند: بیشتر مهاجران افعانستانی در اطراف بازار ملل زندگی میکنند و ازاین رو، راحت میتوانند برای دیدن آثار نمایشگاه مراجعه کنند. دبیر برگزاری نمایشگاه «در سایه خورشید» درباره تأثیر برگزاری رویدادهای مشترک میان هنرمندان ایرانی و افغانستانی میگوید: رسانههای غربی تلاش میکنند تفاوتهای ایران و افغانستان را نشان دهند و فرهنگ خودشان را وارد جامعه کنند، درحالی که ما اشتراکات زیادی داریم و باید بیشتر روی آنها کار کنیم. این گونه برنامههای هنری به پررنگ شدن اشتراکات و معرفی فرهنگ و آداب ورسوم مردم افغانستان به مردم ایران قطعا کمک خواهد کرد.
احمدی که از سال ۱۳۹۳ به صورت حرفهای رشتههای فیلم سازی و عکاسی را دنبال میکند، یادآور میشود: من تا امروز چند فیلم داستانی و مستند تولید کرده ام و در چند نمایشگاه گروهی عکاسی هم حضور داشته ام، ولی برای اولین بار است که خودم مسئولیت برگزاری یک نمایشگاه را برعهده گرفته ام. او ادامه میدهد: امیدوارم نمایشگاه «در سایه خورشید» راه برگزاری نمایشگاههای بین المللی را برای ما هموار کند تا از این طریق بتوانیم هنرمندان افغانستانی را که در کشورهای مختلف حضور دارند و موفقیتهای زیادی کسب کرده اند، به مردم جهان معرفی کنیم.
محسن بخشنده نیز درباره علت حضورش در این رویداد بیان میکند: به طورکلی برگزاری نمایشگاه مشترک با چند عکاسی که افغانستانی هستند، ولی در کنار خودمان زندگی و عکاسی میکنند، برای من جذاب بود. چون من در رفت وآمدهایی که داشتم، متوجه شدم بچههای افغانستانی کارهای فرهنگی و هنری خیلی خوبی انجام میدهند که ما به عنوان یک همسایه به شدت از این موضوع و استعدادهای آنها غافل هستیم.
او ادامه میدهد: آنها در حوزه موسیقی بسیار قوی هستند، به طوری که حتی در کوچکترین جمعهای خانوادگی شان موسیقی حرف اول را میزند. این اتفاق برای من جذاب بود و میخواستم خودم را به این همسایههای هنرمند و هنرشان متصل کنم. ازاین رو، زمانی که به من پیشنهاد شرکت در نمایشگاه داده شد، بدون لحظهای تردید عکس هایم را در اختیارشان قرار دادم. این عکاس، برگزاری نمایشگاه «در سایه خورشید» را سرآغاز خوبی برای شناخت بیشتر به فرهنگ و هنر کشور همسایه میداند و میگوید: به نظرم ایران و افغانستان جدا نیستند و سیاست میان آنها مرز کشیده است. در این اوضاع ما باید تلاش کنیم با برقراری ارتباط و برگزاری نمایشگاهها و فضاهای فرهنگی به یکدیگر نزدیکتر شویم.
بخشنده با اشاره به انتخاب موضوع زیارت و امام رضا (ع) برای این نمایشگاه، خاطرنشان میکند: در این نمایشگاه مخاطب میتواند از نگاه افرادی که ملیت دیگری دارند، بارگاه منور رضوی را ببیند و نگاه عکاسان ایرانی و افغانستانی را مقایسه کند.
او که امیدوار است برگزاری نمایشگاهی مثل «در سایه خورشید» ادامه داشته باشد، یادآور میشود: برگزاری این گونه رویدادها به نزدیکی بیشتر ایرانیها و افغانستانیها کمک میکند و باعث شکل گیری ارتباط میان هنرمندان میشود. بخشنده ادامه میدهد: با وجود آنکه بچههای افغانستان در حوزه عکاسی بسیار فعال هستند، ارتباطی میان آنها و عکاسان ایرانی شکل نگرفته است. به نظرم نسل جدید باید ارتباطاتش را بازتعریف کند و بداند مردم افغانستان که در مشهد زندگی میکنند، مهاجر نیستند و همه ما جزو یک شهر هستیم، منتها یک بزرگراه بین ما فاصله انداخته است که باید به صورت فرضی برداشته شود تا ارتباطات نزدیک تری شکل بگیرد. این عکاس درباره مکان نمایشگاه نیز میگوید: بازار ملل در همین بزرگراه قرار دارد و دست کم از لحاظ معنوی میان ما فاصله انداخته است. به نظرم انتخاب این مکان به بهتر و بیشترشدن ارتباط ما کمک میکند.
ابراهیم مبارز که آثارش در نمایشگاه «در سایه خورشید» به نمایش گذاشته شده است، درباره حضورش در این رویداد میگوید: در کنارهم قرارگرفتن عکاسان ایرانی و افغانستانی و همچنین حضور خود آقای احمدی باعث شد برای شرکت در نمایشگاه تشویق شوم. شش کار هم ارائه دادم که چهار عکس با محوریت امام رضا (ع) و زیارت و دو عکس هم درباره زندگی مهاجران است.
او که حدود پنج سال میشود در عرصه عکاسی فعال است، خاطرنشان میکند: من تا امروز در چند نمایشگاه مشترک حضور داشتم، ولی نمایشگاه «در سایه خورشید» متفاوتترین آن هاست. در این نمایشگاه سعی شده است نقاط مشترک میان ایرانیها و افغانستانیها پررنگ شود.
به گفته مبارز، کنارهم قرارگرفتن عکاسان ایران و افغانستان اتفاق خوبی است که میتواند به بیشتردیده شدن آثار کمک کند. این عکاس با ابراز امیدواری از ادامه یافتن روند برگزاری رویدادهایی مانند «در سایه خورشید»، میگوید: ما برای گرفتن مجوز و انجام کارهای اداری نمایشگاه با چالشهایی روبه رو شدیم که امیدوارم مسئولان برای حل آن فکری کنند و روند مجوز گرفتن ساده شود.
او ادامه میدهد: هنرمندان گلشهر ظرفیت لازم برای برگزاری نمایشگاه را دارند، ولی، چون کار میکنند، نمیتوانند یک هفته برای گرفتن مجوز زمان بگذارند؛ بنابراین از انجام این کار منصرف میشوند. مبارز با اشاره به برگزاری نمایشگاه «در سایه خورشید» در بازار ملل، بیان میکند: بازار ملل به دلیل دسترسی راحت مردم، گلشهر انتخاب خوبی است؛ اما به نظرم اثر هنری باید در نگارخانه نمایش داده شود. البته ما برای نمایش آثار در نگارخانه هم اقدام کردیم، ولی به ما گفتند همه جا رزرو است.
محمد حسین طاقی، دیگر عکاس حاضر در این رویداد، میگوید: من سه اثر در این نمایشگاه دارم که همگی با محوریت امام رضا (ع) هستند. او یادآور میشود: برگزاری این رویداد اتفاق خوبی است و به نزدیک ترشدن عکاسان ایرانی و افغانستانی کمک میکند. البته باید تعداد نمایشگاههای هنری مشترک میان هنرمندان این دو ملیت بیشتر شود.
به گفته طاقی، بازار ملل مکان شلوغی است. همین اتفاق میتواند در بیشتردیده شدن آثار مؤثر باشد.
* امروز آخرین روز برگزاری نمایشگاه عکاسی «در سایه خورشید» است و علاقه مندان میتوانند از ساعت ۱۶ تا ۲۲ به طبقه دوم بازار بزرگ ملل مراجعه کنند.